O ορυκτός πλούτος της Μήλου
Σύγχρονη παραγωγική δραστηριότητα
Τα βασικά ορυκτά που εξορύσσονται στη Μήλο είναι μπεντονίτης, περλίτης, ποζολάνη, πυριτικό, καολίνης και ελάχιστες ποσότητες βαρυτίνης.
 Γεωλογικός χάρτης της Μήλου |
 Τοποθεσίες εξόρυξης προϊόντων (ιστορικής και σύγχρονης) |
Μπεντονίτης
Ο μπεντονίτης είναι πλαστική άργιλος που προέρχεται από την εξαλλοίωση – μετατροπή ηφαιστειακής τέφρας. Η ευρεία χρήση του μπεντονίτη οφείλεται στις χαρακτηριστικές του ιδιότητες, όπως:
• μεγάλη προσροφητική ικανότητα
• υψηλή πλαστικότητα
• δυνατότητα ιοντοανταλλαγής
• θιξοτροπία σε ιξώδη αιωρήματα
• δυνατότητα να δρα ως συνδετικό υλικό
Κύριες χρήσεις του μπεντονίτη |
|
| Αγορές | Κύριες Χρήσεις |
| Χυτήρια | Συνδετικό υλικό της άμμου καλουπιών χυτηρίων |
| Παραγωγή Σιδήρου | Συνδετικό υλικό στη σφαιροποίηση σιδηρομεταλλεύματος |
| Έργα Πολιτικού Μηχανικού | Θιξοτροπικό πρόσθετο για θεμελιώσεις, σήραγγες και εκσκαφές |
| Στεγανοποίηση χωματερών | |
| Γεωτρήσεις Πετρελαίου | Λειαντικό των γεωτρύπανων, στεγανοποιητικό των τοιχωμάτων της γεώτρησης |
| Προσροφητικά Υλικά | Άμμος υγιεινής κατοικιδίων ζώων |
| Βιομηχανία Χάρτου | Βοηθητικό στην παραγωγή χάρτου, την απομελάνωση χάρτου από ανακύκλωση και στα αυτογραφικά χαρτιά |
| Ειδικές Εφαρμογές | Κατεργασία υδάτων και αποβλήτων, κεραμικά, βιομηχανίες ποτών, χημικές βιομηχανίες |
“Περιβαλλοντικές” χρήσεις του μπεντονίτη |
|
| Αγορές | Κύριες Χρήσεις |
| Στεγανοποίηση χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων | Λόγω της υδατοστεγανότητας του μπεντονίτη, ελαχιστοποιείται η πιθανότητα μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα από το ρυπαντικό φορτίο των απορριμμάτων. Επίσης, λόγω της διογκωσιμότητάς του εξασφαλίζεται η πλήρωση των ρωγματώσεων του χώρου, με αποτέλεσμα την καλύτερη στεγανότητα της κατασκευής. Τέλος, ο μπεντονίτης χρησιμοποιείται για την πλευρική (κατακόρυφη) ενίσχυση διαφραγματικών τοιχίων καθώς και ως στοιχείο θεμελιώσεων και ελέγχου εισροής υδάτων σε σήραγγες και σε άλλα τεχνικά έργα. |
| Ταφή ραδιενεργών αποβλήτων | Τα ραδιενεργά απόβλητα αποθηκεύονται μέσα σε χαλύβδινα δοχεία και θάβονται στη γη. Ο μπεντονίτης, λόγω της πλαστικότητάς του, δημιουργεί ένα προστατευτικό περίβλημα γύρω από αυτά τα δοχεία, εμποδίζοντας τη μετάδοση μεγάλων πιέσεων από τα περιβάλλοντα πετρώματα στα δοχεία με τα ραδιενεργά απόβλητα, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζει ισχυρή πρόσφυση με το περιβάλλον πέτρωμα, με ικανότητα αυτοπροσαρμογής μετά από τεκτονικές διαταραχές. Επίσης, η χαμηλή διαπερατότητα και ικανότητα ιοντο-εναλλαγής του μπεντονίτη ελαχιστοποιούν τη διάχυση των ραδιενεργών στοιχείων στον περιβάλλον. |
| Κατεργασία Υδάτων και Βιομηχανικών Αποβλήτων | Λόγω της προσροφητικής ικανότητάς του, ο μπεντονίτης χρησιμοποιείται στην κατεργασία των αποβλήτων από επιμεταλλωτήρια, χαρτοβιομηχανίες, φαρμακοβιομηχανίες, χρωματοβιομηχανίες και κλωστοϋφαντουργεία, για απορρόφηση βαρέων μετάλλων και/η οργανικών ρυπαντών. |
| Γεωργικές εφαρμογές | Η προσθήκη μπεντονίτη σε φτωχά εδάφη βοηθά στον εμπλουτισμό τους, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζει μεγαλύτερη συγκράτηση νερού, συμβάλλοντας έτσι στην καλύτερη αξιοποίηση του πολύτιμου και εν ανεπαρκεία αγαθού. Επίσης, ως φορέας φυτοφαρμάκων συμβάλλει στη μείωση της δοσολογίας των ενεργών συστατικών και επομένως στην προστασία του υδροφόρου ορίζοντα. |
Περλίτης
Ο περλίτης είναι φυσική ηφαιστειακή ύαλος, που σχηµατίζεται µε την απότοµη ψύξη και στερεοποίηση ηφαιστειακής λάβας, παγιδεύοντας νερό στη µάζα της. Στην ύπαρξη του παγιδευµένου νερού οφείλεται η πιο σηµαντική φυσική ιδιότητα του περλίτη, που είναι η ικανότητά του να διογκώνεται σε θερ µοκρασίες 800 °- 950°C.
Μια λευκή µάζα από µικροσκοπικές γυάλινες φυσαλίδες σχη µατίζεται µε την απότοµη ελεγχόµενη θέρµανση, ο περλίτης τήκεται και διογκώνεται ως αποτέλεσµα της εξάτµισης του παγιδευµένου νερού. Το ορυκτό αποκτά έτσι ξεχωριστές ιδιότητες θερµικής και ηχητικής µόνωσης, ενώ παράλληλα γίνεται εξαιρετικά πορώδες.
Κύριες χρήσεις του περλίτη
|
|
| Αγορές | Κύριες Χρήσεις |
| Μορφοποιημένα δομικά υλικά | Ψευδοροφές, μονωτικές πλάκες |
| Επιχρίσματα | Σοβάδες, κονιάματα και άλλα χύδην δομικά υλικά |
| Γεωργικές εφαρμογές | Υποστρώματα φυτών – Βελτιωτικό εδαφών και φυτοχωμάτων, υδροπονικές καλλιέργειες |
| Διήθηση υγρών | Μέσα διήθησης χυμών, ποτών, ελαίων, χημικών, φαρμακευτικών και πετρελαϊκών προϊόντων |
| Βιομηχανικές εφαρμογές | Κρυογενικές μονώσεις, μονώσεις/κελύφη σωληνώσεων κ.λπ., συσσωμάτωση σκωριών χυτηρίων |
| Χημικές Βιομηχανίες | Πρώτη ύλη στην παραγωγή ποζολανικών τσιμέντων, πηγή αμόρφων πυριτικών κ.λπ. |
“Περιβαλλοντικές” χρήσεις του περλίτη |
|
| Αγορές | Κύριες Χρήσεις |
| Γεωργικές εφαρμογές | Ο διογκωμένος περλίτης χρησιμοποιείται ως υπόστρωμα στις υδροπονικές καλλιέργειες και ως συστατικό μειγμάτων κυρίως με τύρφη, για τη δημιουργία του κατάλληλου υποστρώματος ανάπτυξης των φυλλωδών και ανθοφόρων καλλωπιστικών φυτών σε γλάστρες. Η επιτυχία του περλίτη στη συγκεκριμένη αγορά οφείλεται στο συνδυασμό πολλαπλών ιδιοτήτων: παρέχει στη ριζόσφαιρα την ιδανική αναλογία αέρα και νερού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και παρουσιάζει τις ιδανικότερες συνθήκες στράγγισης. Ο περλίτης αποτελεί ένα ομοιόμορφο μέσο ανάπτυξης, καθιστώντας τις ρίζες πυκνότερες, με ομοιόμορφη κατανομή στο υπόστρωμα. |
| Βοηθητικά φίλτρων – Διήθηση υγρών | Ο διογκωμένος περλίτης είναι ένα αποτελεσματικό και φτηνό μέσο διήθησης υγρών που χαρακτηρίζεται από μεγάλο πορώδες, χημική καθαρότητα, σταθερότητα και αδράνεια. Ο περλίτης δεν αλλοιώνει τη χημική σύσταση του υγρού που διηθείται, αλλά το διαυγάζει από τις στερεές ξένες ύλες τις οποίες περιέχει μέσω μιας φυσικής διαδικασίας διαχωρισμού, παρέχοντας ταυτόχρονα υψηλή παραγωγικότητα διεργασίας και επαρκή καθαρότητα τελικού προϊόντος. Ο περλίτης χρησιμοποιείται κυρίως για τη διήθηση κρασιών, ζάχαρης και αμύλου, μπίρας, εδώδιμων ελαίων, ύδατος, καθώς επίσης στις χημικές και φαρμακευτικές βιομηχανίες. |
Ποζολάνες
Οι ποζολάνες είναι ηφαιστειακές γαίες (τόφφοι) συνήθως τραχειτικής-ανδεσιτικής προέλευσης που χρησιμοποιούνται στα υδραυλικά κονιάματα ήδη από την εποχή των Ρωμαίων, ίσως και προγενέστερα. Οι ποζολάνες που χρησιμοποιούνται σήμερα στη βιομηχανία τσιμέντου αφθονούν στην επιφάνεια του πλανήτη μας ενώ στην Ελλάδα μεγάλες ποσότητες υπάρχουν στην Κίμωλο, Μήλο, Ασπρονήσι, Γυαλί, Θήρα και Θηρασία.
Το όνομά τους το οφείλουν στην περιοχή Pozzuoli της Νεάπολης της Ιταλίας.
Η σημαντικότερη χρήση των ποζολανών είναι για παραγωγή των τσιμέντων με ποζολάνη (έως 20%) ή ποζολανικών τσιμέντων (20-48%), σύμφωνα με τις ελληνικές προδιαγραφές.
Πυριτικά
Στα πυριτικά περιλαμβάνεται μεγάλος αριθμός ορυκτών. Στη δομή τους το πυρίτιο παρουσιάζεται σε τετραπλό συνδυασμό με το οξυγόνο. Υπολογίζεται ότι το 95% του στερεού φλοιού της Γης συνίσταται από πυριτικά και αργιλοπυριτικά ορυκτά. Το πυριτικό υλικό της Μήλου είναι μικροκρυσταλλικός χαλαζίας τύπου α-quartz (μέγιστο μέγεθος κόκκου 10μm) και προέρχεται από υδροθερμική εξαλλοίωση του μητρικού ηφαιστειακού πετρώματος.
Το μικροκρυσταλλικό πυριτικό της Μήλου χρησιμοποιείται στην υαλουργία, στην κεραμική βιομηχανία (πλακάκια, κόλλες πλακιδίων, είδη υγιεινής, κεραμικές μάζες), σε οικοδομικές χρήσεις (κονιάματα blocks, διακοσμητικά πλακίδια), στη βιομηχανία χρωμάτων, σαν άμμος χυτηρίων, στην παραγωγή Υδρυάλου, στη βιομηχανία Πυριμάχων, στην τσιμεντοβιομηχανία.
Καολίνης
Ο καολίνης είναι μείγμα ένυδρων πυριτικών οξειδίων του αργιλίου που περιλαμβάνει τα ορυκτά καολινίτη, ανωξίτη, αλλοϋσίτη και αλλοφανή. Τα ορυκτά αυτά έχουν την ίδια σχεδόν χημική σύσταση, αλλά διαφορετικές οπτικές ιδιότητες και διαφορετική εσωτερική δομή των κρυστάλλων τους, όπως φανερώνει η μελέτη τους με ακτίνες Χ. Στην Ελλάδα υπάρχει καολίνης κατάλληλος για τη χαρτοβιομηχανία και τη βιομηχανία τσιμέντων σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου και κυρίως στη Μήλο, στη Λέσβο και στην Κίμωλο.
Βαρύτης
Ο βαρύτης είναι ορυκτό βαρύ, αδρανές και ευσταθές. Οι ιδιότητές του αυτές το καθιστούν χρήσιμο σε διάφορες βιομηχανικές και τεχνικές εφαρμογές. Το μεγαλύτερο μέρος του παραγόμενου βαρύτη, περίπου το 80%, χρησιμοποιείται για την παρασκευή πολφών εκπλύσεως γεωτρήσεων και κυρίως γεωτρήσεων (φρεάτων) αντλήσεως πετρελαίου. Η προσθήκη του βαρύτη αυξάνει το ειδικό βάρος των πολφών αυτών. ‘Aλλες χρήσεις, όπως η υαλουργία, η βιομηχανία ελαστικών, η χαρτοβιομηχανία και η χημική βιομηχανία, απορροφούν μικρότερες ποσότητες βαρύτη. Στην Ελλάδα, με το όνομα βαρυτίνη, είναι γνωστό το πτωχό σε άργυρο μετάλλευμα αργυρούχου βαρύτη, που συναντάται στα νησιά Μύκονο, Μήλο, Κίμωλο, Πολύαιγο. Μικρότερης σημασίας εμφανίσεις υπάρχουν στην Πελοπόννησο, στη Μακεδονία (Κιλκίς) και στη Θάσο.
Mπεντονίτης